ÇOCUKLARDA KENDİNE GÜVEN (ÖZGÜVEN) GELİŞİMİ

Özgüven, çocuklarda kişisel gelişimden duygusal ve sosyal gelişime kadar yaşamın her anını etkileyen bir kavramdır. Bazı çocuklarda özgüven düzeyi zayıftır. Bu çocuklarda gözlenen davranışlar şu şekildedir:
• Fazlasıyla bağımlıdır.
• Karamsardır.
• Aşırı mükemmeliyetçi davranır.
• Yeni durumlarda aşırı derecede ürker, değişikliklere karşı koyar.
• İşlerini yarım bırakır.
• Kendini her yönden eleştirir, arkadaşları ile veya kardeşleri ile kıyaslar ve kendinde hep eksik bir yan görür.
• Yalnız olduğunu düşünür.
• Yakın ve derin duygusal ilişkiler kuramaz.
• Kendini sevilmeyen birisi olarak görür.
• Çabuk incinir ve her şeyi üzerine alınır.
• Eleştiriye karşı aşırı duyarlıdır.
• Sürekli mutsuzdur.
• Başkaları ile ilişkilerinde sorunludur.
• Kaygı ve depresyona fazlasıyla yatkındır.
• Yanlış yapmaktan ve başarısızlıktan korkar.
• Kararsızdır.
Duygusal Tepkiler: Çekingenlik,sık sık ağlamalar, duygusal öfkelenmeler, umutsuzluk ve karamsarlık, utangaçlık
Davranışsal Tepkiler: Okul korkusu, saldırganlık, yalan söyleme, çalma davranışı
Fiziksel Tepkiler: Altını ıslatma, kekelemelik, karın ağrısı, tırnak yeme, parmak emme, kusmalar
Akademik Yönden Tepkiler: Öğrenme güçlüğü, başarısızlık, mücadeleden kaçma, ilgisizlik
Bazı çocuklarda ise özgüven düzeyi orta düzeydedir. Bu çocuklarda gözlenen davranışlar şu şekildedir:
• Bağımlıdır.
• Onay arar.
• İnsanları memnun etme çabası içindedir.
• Destek, yardım ve tavsiye istemekte zorlanır.
Bazı çocuklarda da özgüven düzeyi yüksektir. Bu çocuklarda gözlenen davranışlar şu şekildedir:
• İnsanlarla iletişim kurmakta zorlanmazlar.
• Kendi kararlarını kendileri verir.
• Hayata olumlu bakar.
• Zorluklarla mücadele edebilir.
• Kendini her ortamda ifade eder.
• Toplum önünde rahat konuşur.
• Değişim ve farklılıklardan hoşlanır.
Çocuğun kişiliği, davranışları ve alışkanlıkları 0-6 yaş arasında oluşur. Çocuk bu dönemde ailesi ile iç içedir. Çocuğun özgüven düzeyinde anne-baba tutumları çok önemlidir.

• Eğer anne-baba mükemmeliyetçi ise onları memnun etmek çok zordur. Çocuk ne kadar çabalarsa çabalasın anne-baba en mükemmelini istediği için çocuk bir süre sonra aşırı kaygı, stres, tedirginlik ve hayal kırıklığı yaşayabilir.
• Eğer anne-baba otoriter ise çocuklar üzerinde baskı kurarlar. Çocuğun çabalarını görmez ya da çocuğu sürekli eleştirir. Bu durum çocuğun pes etmesine neden olur. Anne-babasını memnun edemeyen çocuk içine kapanır ya da vurdumduymaz davranışlar sergileyebilir.
• Eğer anne-baba koruyucu ise çocukların yaşam tecrübeleri yaşamalarına izin vermezler. Çocuğun büyüdüğünün farkına varmayıp, onlara bebek gibi muamele ederler. Bu tutumla yetişen çocukların özgüven duygusu çok zayıftır, bir iş yaparken başkalarından yardım beklerler, kendi işlerini kendileri yapamazlar. Çocukta sorumluluk duygusu gelişmez.
• Eğer çocuk sağlıklı ve etkili anne-baba tutumu içinde büyümüşse sorumluluklarını yerine getirir ve sorumluluk almaktan çekinmez. Çocuğun çabası ve olumlu davranışlarını överler. Anne-baba ile çocuk arasında güçlü bir iletişim vardır.